احكام اسلام در فطرت و نهاد بشر جای دارد؛ لذا ماندگار است:
قرآن كریم، احكام الهی را در نهاد بشر میداند و میفرماید: «فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّینِ حَنِیفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْها»4 توجه خویش را به سوی دین حقگرایانه پایدار و استوار كن، به همان فطرتی كه خدا مردم را بر آن آفریده است»، پس طبق این آیه شریفه، احكام قرآن منطبق بر فطرت بشر بوده، همیشه باقی است.
3. احكام اسلام و قرآن بیان كننده همه خواستهای بشر است:
قرآن كریم، در این زمینه فرموده: «نَزَّلْنا عَلَیْكَ الْكِتابَ تِبْیاناً لِكُلِّ شَیْءٍ وَ هُدی وَ رَحْمَه وَ بُشْری لِلْمُسْلِمِینَ؛5 و این كتاب را كه روشنگر هر چیز است و برای مسلمانان رهنمود و رحمت و بشارتگری است، بر تو نازل كردیم.»
هرچند كه قرآن كریم، كتاب تربیت و انسانسازی است، ولی در آن همه چیز بیان شده و در آیات مختلفش پرده از روی قسمتهای حساسی از علوم و دانش برداشته است.
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: «خداوند در قرآن هرچیزی را بیان كرده است؛ به خدا سوگند چیزی كه نیاز مردم بوده است كم نگذارد تا كسی نگوید: «اگر فلان مطلب درست بود در قرآن نازل میشد»؛ آگاه باشید همه نیازمندیهای بشر را خدا در آن نازل كرده است.6
در روایت دیگری از امام صادق ـ علیه السّلام ـ نقل شده است: «در این (قرآن) اخبار شما و اخبار گذشتهها و اخبار آیندهها و اخبار آسمان و زمین است و اگر كسی علمش را میداند شما را به آنچه در قرآن است، خبر دهد تعجب خواهید كرد.»7
امام خمینی(ره) درباره جامعیت قرآن میفرماید: «قرآن مخزن همه علوم است.»,8 البته نباید این مطلب را از نظر دور داشت كه اسلام دارای دو نوع احكام و مقررات است:
1. احكام و مقررات ثابت كه بر اساس آفرینش انسان و مشخصات ویژه او استوار است مانند یك قسمت از مقرراتی كه عبودیت و خضوع انسان را نسبت به پروردگارش مجسم میكند و یا كلیات مقرراتی كه با اصول زندگی انسان اعم از غذا، مسكن، ازدواج و... مربوط است و با دلایل یاد شده ثابت شد كه انسان برای همیشه به اجرای آنها نیازمند است.
2. مقررات و احكامی كه جنبه موقتی یا محلی و یا جنبه دیگری داشته و قابل تغییر است و به حسب مصالح مختلف زمانها و مكانها اختلاف پیدا میكند كه به عنوان آثار «ولایت عامه» مطرح است و به نظر نبی اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ و جانشینان و منصوبین از طرف ایشان ـ علیهم السّلام ـ و علمای دین وابسته است.9