كوه‌ها، پایه‌های زمین‌

از نظر علمی، رشته كوه‌ها وزنه‌هایی هستند كه نقش مهمی در حفظ تعادل پوسته زمین دارند و با ایجاد استحكام در

قسمت پوسته زمین از آن در برابر هر گونه آسیب احتمالی محافظت می‌كنند؛ به همین علت پس از گذشت قرن‌ها از زمان تشكیل كره زمین، علی‌رغم وجود فشارهای بسیار زیاد در بخش داخلی زمین و همچنین جریان‌های رفت و برگشتی، پوسته زمین همچنان بدون تغییر باقی مانده است. در آیات قرآنی نیز رشته كوه‌ها به پایه‌های محكمی تشبیه شده‌اند كه نقش مهمی در برقراری تعادل در پوسته زمین دارند. این تشبیه یك حقیقت علمی است كه بیش از 1400 سال پیش در قرآن به آن اشاره شده و بدون تردید در آن زمان تنها كسی كه خالق زمین و آسمان و همه موجودات است می‌توانسته از این حقیقت علمی كه امروزه محققان براساس شواهد علمی به آن پی برده‌اند، آگاهی داشته باشد. اگرچه زمین سیاره كوچكی است كه انسان امروزی می‌تواند در طول یك روز یا حتی كمتر از یك روز به دور آن سفر كند، اما هنوز هم با وجود این كه بشر توانسته است به دستاوردهای علمی بزرگی دست یابد. نفوذ به اعماق زمین به علت وجود منابع عظیم انرژی گرمایی و فشار درونی بالای آن غیرممكن است. در آیات قرآنی خداوند به انسان می‌فرماید: پوسته زمین را مورد مطالعه قرار داده و آثار و نشانه‌های فسیلی در سطح زمین را مورد بررسی قرار دهد چراكه شواهد به جا مانده از دوره‌های گذشته زمین‌شناسی را می‌توان در صخره‌های سنگی به صورت فسیل‌ها یا بقایایی مدفون شده این موجودات در اعماق خاك یافت كه براساس آن بررسی لایه‌های مختلف زمین‌شناسی در پوسته از تاریخ پیدایش زمین نیز امكان‌پذیر خواهد بود. این در حالی است كه در پایان قرن هجدهم میلادی جیمز هاتون كه از زمین‌شناسان معروف آن دوره بود، بررسی تاریخ گذشته زمین براساس لایه‌های زمین‌شناسی پوسته زمین را مورد تایید قرار داد و به اثبات رساند. همه ما می‌دانیم كه در نتیجه وقوع سیل و طوفان در گذشته، چگونگی توزیع خشكی‌ها و آب‌ها در سطح زمین بارها دستخوش تغییرات شده است و به همین علت قطعه‌هایی از بدن حیوانات؛ انسان‌ها و همچنین بخش‌های مختلف گیاهان را می‌توانیم در لایه‌های مختلف پوسته زمین بیابیم.

پیدایش جهان هستی

هیدروژن گازی است كه از آن به عنوان منشاء‌ هستی نام برده شده است. در قرآن نیز گفته می‌شود تكامل تدریجی دنیا، نتیجه مجموعه‌‌ای از مراحل مختلف است؛ یعنی تجمع تدریجی نوعی گاز یكی پس از دیگری پیش از این‌كه بتواند در نتیجه تاثیر نیروی جاذبه به سحابی، ستارگان، كهكشان‌ها یا سیارات تبدیل شود. آنچه سبب شگفتی می‌شود این است كه این آیه نشان می‌دهد نوعی گاز منشاء تشكیل اجسام سماوی بوده در حالی كه در اغلب تئوری‌های علم نجوم نیز صرف نظر

 از جزییات مطرح شده، به این موضوع اشاره شده است. بنابراین باید اذعان داشت هر آنچه در این دنیا اتفاق می‌افتد، برگرفته از دستورات خداوند است. این دستورات می‌تواند در بردارنده قوانین فیزیكی باشد كه دانشمندان و محققان براساس آن اطلاعاتی را درباره پدیده‌های مختلف به دست می‌آورند و پس از بررسی دقیق شواهد و نشانه‌های آن تئوری‌های مختلفی را در آن زمینه ارائه می‌كنند. به گفته دانشمندان دردنیا، میلیاردها كهكشان وجود دارد كه نشان دهنده قدرت و عظمت خالقی تواناست. اگر چه دانشمندانی كه در زمینه علم نجوم به تحقیق پرداخته‌‌اند توانسته‌اند تعداد زیادی از آنها را شناسایی كنند، اما هر روز شاهد كشف كهكشان‌های جدیدی هستیم كه همه آنها خصوصیات و ویژگی‌‌های مشابه كهكشان‌های قدیمی را دارند و می‌توان منشاء‌ تشكیل آنها از یك نوع ماده گازی شكل كه همچنان به مقدار فراوان در اطراف ما وجود دارد و در طول سالیان گذشته هیچ‌گاه از مقدار آن كاسته نشده است را مورد تایید قرار داد.

اما سوالی كه از مدت‌ها پیش ذهن بسیاری از محققان را به خود مشغول كرده،‌ این است كه این گاز از چه منبعی تامین می‌شود؟ آیا این گاز در نتیجه انجام مداوم مجموعه فرآیند‌هایی در یك مكان بخصوص به وجود می‌آید تا بتواند كمبود آن از نظر كمی در نتیجه تشكیل كهكشان‌های جدید را تامین كند یا این‌كه یك مكان ناشناخته یا حتی پدیده‌‌های طبیعی ناشناخته منجر به تولید این گاز در سطح دنیا می‌شود. براساس آیات قرآنی همه دنیا و هر آنچه در آن یافت می‌شود، یك موجودیت واحد است كه یك‌باره به وجود آمده است. در علم نجوم براساس تئوری بیگ‌ بنگ یا انفجار بزرگ، یك انفجار اولیه منشاء‌ احتمالی پیدایش جهان هستی در نظر گرفته شده است. طبق این تئوری، پس از این انفجار همه كهكشان‌ها در فضای بسیار محدودی با غلظت غیر قابل تصوری در كنار هم قرار گرفته، سپس با گذشت زمان تبدیل به كهكشان‌هایی شدند و تحت تاثیر نیروی حاصل از انفجار اولیه هر یك در بخشی از فضای اطراف سیارات مستقر شدند كه در بسیاری از آیات قرآن نیز به آن اشاره شده است.

مرگ ستارگان‌

خورشید تنها جسم خود افروز منظومه شمسی و روشنی ماه ناشی از انعكاس نور خورشید در سطح ماه است. بنابراین می‌‌‌توان خورشید را به چراغی تشبیه كرد كه نور آن سبب روشنایی و گرمای سطح زمین می‌شود.

نورخورشید پس از ورود به لایه‌های جوی زمین به دلیل شكست نور، برخورد امواج نور با ذرات و اجسام بسیار ریز شناور در هوا،‌ جذب امواج نور توسط اتم‌های اكسیژن در لایه‌های فوقانی و همچنین برخورد امواج با گاز ازن كه در ارتفاع 15 تا 45 كیلومتری لایه‌های جوی زمین یافت می‌شود، بتدریج كاهش پیدا می‌كند. اما اگر از لایه‌های جوی عبور كرده و به فضا برسیم،‌ علی‌رغم حضور خورشید در گوشه‌ای از آسمان با تاریكی مطلق مواجه خواهیم شد.

اگر چه همواره و در هر ساعتی از روز نیمی از كره زمین در روشنایی است، اما فضا همیشه تاریك است. این تصویر زیبا و اعجاب انگیز در حقیقت انعكاسی است از آنچه در قرآن درباره آسمان و زمین و شب و روز به تصویر كشیده شده است در آیات قرآن، خداوند به سقوط ستارگان و همچنین شكافتن این اجسام سماوی سوگند خورده است.

آنچه خداوند به آن قسم می‌خورد، بدون تردید باید ارزش بسیاری داشته باشد. اگر قدری در این آیات تعمق كنیم، در می‌یابیم كه این آیات به پدیده‌ای طبیعی كه همان مرگ ستارگان است دلالت دارد. هیدروژن و هلیوم از عناصر اصلی ستارگانی مانند خورشید یا حتی ستارگانی بزرگ‌تر هستند. وقتی گاز هیدروژن از ستاره‌ای متصاعد می‌شود نشان‌دهنده این است كه این ستاره در حال عبور از مرحله جوانی به مرحله سالخوردگی و پیری است.

وقتی عمر ستاره‌ای به پایان می‌رسد، این ستاره مراحل مختلفی مانند سرخ اختر، سپیده ستاره كوچك و ستاره نوترونی را پشت سر می‌گذارد تا این‌كه در پایان تبدیل به سیاهچاله‌ای در آسمان تاریك می‌شود. آنچه در قرآن از آن به عنوان سقوط ستارگان نام برده شده،‌ در حقیقت تبدیل یك ستاره به ابر ستاره‌ای سرخ است كه درهم شكسته می‌شود و به گفته قرآن سرانجام روزی خورشید تابان نیز به اراده خداوند این مراحل را پشت سر گذاشته و برای همیشه خاموش خواهد شد. یك ابر ستاره سرخ،‌ ستاره بسیار بزرگ قرمز رنگی است كه قطر آن ده‌ها برابر قطر خورشید است. ستارگانی مانند خورشید با افزایش سن به ابر ستاره‌هایی سرخ رنگ تبدیل می‌شوند. با متوقف شدن واكنش‌های هسته‌ای در مركز ستاره‌ها و به وجود آمدن آهن، منبع تامین‌كننده انرژی در این اجسام سماوی از بین خواهد رفت. در چنین شرایطی موازنه و تناسب مواد موجود از تعادل خارج شده و به علت نیروی جاذبه این ستاره منقبض شده و قطر آن به چندین هزار كیلومتر كاهش می‌یابد. در نتیجه چگالی آن به میزان قابل‌توجهی كاهش یافته و به ستاره سفید رنگ بسیار كوچكی تبدیل خواهد شد. در این فرآیند كه بسرعت انجام خواهد شد، ‌نیروی حركتی این ستاره به انرژی تبدیل شده و دمای درونی ستاره به یكصد هزار درجه سانتی‌گراد افزایش خواهد یافت. از این ستاره نور سفید رنگی تابیده می‌شود تا بتدریج انرژی و دمای درونی آن كاهش یابد. با انقباض تدریجی، این سپیده ستاره كوچك به ستاره‌ای نوترونی تبدیل می‌شود كه قطر آن بیش از 20 كیلومتر خواهد بود.

وقتی یك ستاره نوترونی در آخرین مرحله این تغییرات تدریجی به یك سیاهچاله تبدیل می‌شود، جاذبه آن به اندازه‌ای افزایش پیدا خواهد كرد كه حتی امواج نوری نیز قادر نخواهند بود بر آن غلبه كنند. انرژی جذب شده در سیاهچاله‌ها سبب انتشار اشعه X در محیط و نفوذ سیاهچاله‌ها در خلاء و جو زمین می‌شود. به همین دلیل در قرآن از سیاهچاله‌ها به عنوان جاروهای فضایی نام برده شده است كه با استفاده از نیروی جاذبه خود هر آنچه را كه در محیط اطرافشان وجود دارد به طرف خود می‌بلعند.

فردای ‌جهان ‌از ‌نگاه‌ قرآن‌

قرآن كریم اگرچه اساسا به زبان عربی است، اما بررسی‌های انجام شده توسط محققان و دانشمندانی از سراسر دنیا كه درباره هریك از آیات آن به تحقیق و تفحص پرداخته‌اند، نشان داده مخاطب این كتاب كه بدون تردید معجزه‌ای الهی است، تنها مردمان عرب‌زبان نبوده‌اند بلكه در حقیقت می‌توان قرآن را پیامی الهی به همه مردم دنیا دانست.

به عبارت دیگر مخاطبان پیام الهی در قرآن همه مردمانی هستند كه صرف نظر از رنگ، نژاد، مذهب و ملیت به یك زبان جهانی سخن می‌گویند و این زبان جهانی، همان زبان علم و دانش است كه می‌توان آن را از نشانه‌های وجود خداوند متعال برشمرد. دین اسلام، انسان‌ها را به كسب علم و دانش فرامی‌خواند چرا كه بر این باور است تمامی علوم در نهایت انسان را به شناخت خداوند بزرگ رهنمون خواهد ساخت. به همین دلیل است كه هرچه شناخت دانشمندان نسبت به پدیده‌های جهان هستی بیشتر می‌شود، اعتقاد آنها به خدا بیشتر شده و در مقابل، تردید آنها نسبت به وجود خالقی دانا و توانا كاهش خواهد یافت. چنین افرادی معمولا در مقابل عظمت خداوند تسلیم می‌شوند و در تمامی اعمال و رفتارشان از دستورات و تعالیم خداوند پیروی می‌كنند.

یكی از نشانه‌های عظمت و بزرگی قرآن در این است كه با پیشرفت علم، صحت و اعتبار آنچه بیش از 1400 سال پیش یعنی زمانی‌كه غفلت و بی‌خبری بر این كره ‌خاكی سایه گسترانیده بود بیش از پیش بر همگان آشكار خواهد شد. البته ذكر این موضوع به این معنی نیست كه آنچه صحت و درستی آیات قرآنی را به اثبات می‌رساند، ماهیتی خارجی دارد بلكه باید پذیرفت یافته‌های علمی محققان و دانشمندان می‌تواند مانند چراغی روشن‌كننده این مسیر باشد. در حقیقت دانش وسیله‌ای برای از میان برداشتن تاریكی‌های ناشی از غفلت و ناآگاهی انسان‌ها نسبت به مفاهیم مطرح شده در آیات قرآنی است كه بر افزایش ایمان و اعتقاد انسان‌ها به خدا تاثیرگذار خواهد بود. در كتب و نوشته‌های دانشمندان درباره مفاهیم و مضامین علمی قرآن به این نكته اشاره شده است كه در آغاز اسلام، مسلمانان مفاهیم مطرح شده در آیات قرآنی نازل شده بر پیامبر را بخوبی می‌فهمیدند و دستورات الهی را مبنای انجام مطالعاتی درباره علوم مختلف دنیوی و همچنین شناخت این دنیا به عنوان بخشی از یك مجموعه مرتبط و منسجم قرار می‌دادند. علم تشریح و پزشكی نیز یكی از علومی بود كه همچون دیگر شاخه‌های علمی، دانشمندان مسلمان توانستند به موفقیت‌های قابل توجهی در آن دست یابند. بر این اساس می‌توان گفت دستورات الهی در این كتاب مقدس انگیزه لازم برای پیشرفت محققان در زمینه‌های علمی مختلف را به وجود آورده است. با ظهور اسلام، در فاصله زمانی بین قرن هشتم و دوازدهم میلادی، وقتی دنیای مسیحیت با محدودیت‌های بسیاری در مسیر انجام تحقیقات علمی مواجه شده بود، مطالعات و تحقیقات بسیار زیادی در مراكز اسلامی در حال انجام بود و به همین دلیل امروزه بسیاری از محققان اكتشافات علمی بزرگ در زمینه ریاضیات، نجوم، فیزیك، زمین‌شناسی، تشریح و پزشكی، مدیون تلاش‌های دانشمندان مسلمان هستند. وقتی انسان در زمینه‌های علمی به دستاوردهای بزرگی دست پیدا می‌كند، رفته رفته ایمان او نسبت به خالق جهان هستی افزایش خواهد یافت كه این اعتقادات و باورها ریشه در تحصیل علم و كسب معرفت نسبت به پدیده‌های اطراف و پیرامونش دارد. از آنجایی‌ كه دانشمندان می‌توانند براساس یافته‌های علمی، وجود خداوند را در دنیای مادی كه انسان‌ها در آن قدرت، اختیار و ثروت را در دست گرفته‌اند، به اثبات برسانند، خداوند برای آنها جایگاه والایی در نظر گرفته است. چرا كه آنها نیز می‌توانند همانند پیامبران نقش مهمی را در پذیرش خدای یكتا به عنوان خالق جهان هستی داشته باشند.

اعجاز قرآن از دریچه معارف دینی:

معجزه یك پیامبر علاوه بر اینكه باید شكننده قوانین بشری و خارج از حوزه توانمندیهای آن بوده باشد در عین حال باید از سنخ اموری باشد كه در عصر آن پیامبر مردم و یا نخبگانی از آنان در آن به نبوغ و كمال بشری رسیده باشند. از اینروست كه معجزه پیامبر خاتم(ص) كتاب است . این كتاب بزرگ الهی كه ابعاد و جوانب اعجازی آن هزاران اندر هزار می باشد در لفظ و در معنی در امروز و در فردا در ادب و بلاغت و اسلوب و روش تألیف در اثبات نزول قرآن ، در علوم و معارف قرآن ، در برنامه شریعت قرآن و ... در تأثیرگذاری فوق‌العاده آن بر فطرت و روان بشری و ... بلاخره اعجاز آن در عرصه علوم كنونی و تجربی. مأموریت اصلی و موضوع اساسی قرآن همانا «انسان» است. وظیفه قرآن این است كه چهارچوب‌های بنیادین یك جهان‌بینی كلی از هستی و رابطه آن با آفریدگار آنرا پی‌ریزی نموده و جایگاه انسان در این میان را معرفی نماید و آنگاه براساس این بینش‌ها و نگرش‌ها یعنی براساس این جهان‌بینی كلی نظامی را برای زندگی بوجود آورد كه به انسان میدان می‌دهد.¹⁷

ایدئولوژی مذهبی اسلام در قرآن بیان شده و زیر بنای مسائل دینی در آن ذكر شده است . قرآن از مهمترین مسائل زندگی انسانی كه مسئله معاد می‌باشد و مسائل عقیدتی كه مربوط به اثبات وجود خداست و ابتدایی‌ترین مسائل است را بیان می‌دارد. آنجایی كه می‌گوید: «فَإِذَا رَكِبُوا فِی الْفُلْكِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَى الْبَرِّ إِذَا هُمْ یُشْرِكُونَ» ؛ پس چون در كشتی سوار شوید بخوانند خدا را بی غش پس چون نجات داد ایشان را آن گاهه ایشان مشرك می‌شوید.¹⁸

توحید فكری و استدلالی همگی در قرآن بیان شده . این آیات كشش و جاذبه‌ای خاص دارد و خدا را با عظمت بی‌پایان در اعماق روح انسان جاری می‌دهد.

«هُوَ اللَّهُ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ  هُوَ اللَّهُ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا یُشْرِكُونَ  هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْمَاء الْحُسْنَى یُسَبِّحُ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَكِیمُ .» ؛ اوست خدایی كه جز او خدایی نیست دانای نهان و هویدا. او بخشنده و مهربان است . او خدایی است كه جز او خدایی نیست . پادشاه پاك، سلام، امان‌دهنده نگهبان توانای فرمان فرمای بزرگ و خدا از آنچه شرك می‌ورزند منزه است. اوست خداوند آفریدگار و پدیدآورنده پیكر ساز و صاحب نامهای نكو آنچه در آسمانها و زمین است.¹⁹

و یا در جایی دیگر می‌گوید: «وَلَوْ أَنَّمَا فِی الْأَرْضِ مِن شَجَرَةٍ أَقْلَامٌ وَالْبَحْرُ یَمُدُّهُ مِن بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ مَّا نَفِدَتْ كَلِمَاتُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَكِیمٌ » ؛ اگر تمام درختان روی زمین قلم شوند و دریا با هفت دریای دیگر مركب، با اینحال كلمات خدا تمـام نمی‌شوند و قــادر به نوشتن نخواهند بود.²⁰

و اینجاست كه تصویری از بی‌نهایتی ذات پروردگار معرفی می‌كند و یا علم بی‌نهایت او را با جمله «یَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْیُنِ وَمَا تُخْفِی الصُّدُورُ »²¹ ؛ از چشمهایی كه به خیانت دیدگان آگاه و از اسرار درون سینه‌ها باخبر است، بیان می‌دارد. و به همین ترتیب بعد از اثبات وجود حق به مسئله معاد و مرگ می‌پردازد «... وَتَرَى الْأَرْضَ هَامِدَةً فَإِذَا أَنزَلْنَا عَلَیْهَا الْمَاء اهْتَزَّتْ وَرَبَتْ وَأَنبَتَتْ مِن كُلِّ زَوْجٍ بَهِیجٍ . ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّهُ یُحْیِی الْمَوْتَى وَأَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ .»²² ؛و زمین مرده را می‌بینی كه پس از نزول باران تحرك و جنبش می‌یابد و نمو می‌كند و از هر جفت گیاهان باطراوت و نشاط انگیز می‌رویاند. اینها بخاطر این است كه بدانید خداوند بر حق است و مردگان را زنده می‌كند و بر همه چیز قادر است.

قوانین و اجتماع :

قوانینی كه قرآن بیان می‌فرماید محصور به هیچ عصر و زمان نخواهد بود و برای اداره جهان امروز نیز كافی است. مثلاً قرآن اخوت و برادری را به عنوان اصلی‌ترین مسئله‌ای كه در پیوند اجتماعی انسانها مطرح است بیان می‌دارد. این رفیق‌و دوست كلمه‌ای است كلیدی در جهان امروز و به‌عنوان یك شعار مهم اجتماعی است. «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْكُمْ » ؛ همانا مؤمنان برادر هستند پس برادرانت را به صلح دعوت كن.²⁴

«وَاذْكُرُواْ نِعْمَةَ اللّهِ عَلَیْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا» ؛ و یاد آورید

نعمت خدا را بر شما هنگامی كه دشمن یكدیگر بودید. پس میان دلهای شما دوستی افكند تا به نعمت او برادر شدید.²⁵

همچنین قرآن اصل عدالت را به عنوان زیر بنای همه قوانین اجتماعی پذیرفته است.

«و اذا حكمتم بین الناس ان تحكموا بالعدل.» ؛ پس هنگامی كه بین مردم حكم می‌كنید به عدالت حكم كنید.

و همچنین عدالت به عنوان هدف نهایی بعثت پیامبران پذیرفته و می‌گوید:²⁶

«لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ. ²⁷

پیامبران خود را با دلایل آشگار فرستادیم و به همراه آنها كتاب و قانون نازل كردیم تا مردم عدالت را برپا دارند.

قرآن و تاریخ :

داستانهای تاریخی قرآن یك شاهكار هستند و حقایق تاریخ را بدون اینكه دستخوش تحریفی شده باشند خردمندانه بیان می‌كندو ما را از افسانه‌های دروغین تاریخ درامان می‌دارد.

در این مورد به مثالی در مورد حضرت داوود در قرآن و تورات اشاره می‌كنیم:

در قرآن آمده است كه حضرت داوود به قضاوت در میان مردم زمان خود معروف بودند اما در موردی خداوند ایشان را آزمایش كردند و هنگامی كه دو نفر متخاصم جهت قضاوت پیش او آمدند او عجول شد و بدون اینكه حرف دوم را بشنود حكم را به نفع نفر اول صادر نمود و اینجا بود كه این آیه نازل شد كه :

«یَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِیفَةً فِی الْأَرْضِ فَاحْكُم بَیْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَى فَیُضِلَّكَ عَن سَبِیلِ اللَّهِ إِنَّ الَّذِینَ یَضِلُّونَ عَن سَبِیلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِیدٌ بِمَا نَسُوا یَوْمَ الْحِسَابِ »²³ ؛ ای داوود ما در زمین تو را جانشین قرار دادیم پس میان مردم به حق حكم ران و از هوس پیروی مكن كه از راه خدا گمراهت كند.

و این آیه نشان می‌دهد كه لغزش داوود در طرز رأی دادن و قضاوتش بوده نه چیز دیگر.

اما در تورات اینچنین آمده كه داوود هنگامی كه در اورشلیم بود از پشت بام زنی را برهنه می‌بیند كه مشغول شست و شوی خویش است و عاشق او شده و با او همبستر می‌گردد و او از داوود حامله می‌شود . داوود دستور می‌دهد شوهر این زن را كه از افسران پاك نیت لشكر او بوده دور از او در جایی خطرناك بگمارند تا داوود بتواند همسر او را تصاحب كند و این كار از نظر خداوند ناپسند آمده است.

و بسیاری از داستانهای دیگر كه تناقص آنها در تورات و انجیل با قرآن دیده می‌شود. در حالی كه به اعتقاد ما و طبق آیات قرآنی پیامبران، معصوم و این اعمال با مقام نبوت سازگار نیست.

قرآن و فضا

«مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْإِنسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَن تَنفُذُوا مِنْ أَقْطَارِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ فَانفُذُوا لَا تَنفُذُونَ إِلَّا بِسُلْطَانٍ  فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ  یُرْسَلُ عَلَیْكُمَا شُوَاظٌ مِّن نَّارٍ وَنُحَاسٌ فَلَا تَنتَصِرَانِ  فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ  فَإِذَا انشَقَّتِ السَّمَاء فَكَانَتْ وَرْدَةً كَالدِّهَانِ  فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ .»¹⁴ ؛ ای گروه جن و انس ، اگر می‌توانید از حدود و اقطار آسمانها تجاوز نمایید و به آسمانها و زمین‌های دیگر نفوذ كنید ولی بدانید كه نمی‌توانید نفوذ كنید مگر به وسیله قدرتی مخصوص پس كدامیك از نعمتهای پروردگارتان را تكذیب می‌كنید. بر شما اشعه‌هایی از آتش و دودی مخصوص فرستاده می‌شود و شما هم به یكدیگر نمی‌توانید كمكی بنمایید پس كدامیك از نعمتهای پروردگارتان را تكذیب می‌كنید موقعی كه آسمان شكافته می‌شود و چون مس گداخته قرمز رنگ می‌شود.

این یكی از پیشگوییهای قرآن است كه می‌گوید رنگ آسمان قرمز رنگ خواهد شد آسمان به طور طبیعی وقتی ما به آن می‌نگریم آبی آرامش بخشی دارد كه دید هر بیننده را می‌آراید. اما همین رنگ آرامش بخش برای كسانی كه محوطه اتمسفر زمین را ترك كردند و به فضا وارد شدند رنگ قرمز تیره‌ای خواهد بود كه حتی و النتنیا تر شكووا اولین زن فضا‌‌نورد روسی در خاطرات خود به فضا چنین مسئله‌ای را خاطرنشان كرده است.

و یا درمورد نیروی جاذبه زمین كه قرآن این را هزاران‌سال پیش‌از نیوتن كشف‌كرده و بیان می‌دارد:

«اللهُ الّذی رَفَعَ السّمواتِ بِغَیرِ عَمْد تَرونهَا ثُمّ اسْتَوی عَلیَ العَرشِ و سَخّرَ الشّمسَ و القَمَر كُلّ یجری لاجل مُسمّی یُدَبّر الامر یفصل الایات لَعَلّكُم بلقاء ربّكُم توقنون»¹⁵ ؛ خداست آنكه بیفراشت آسمانها را بی هیچ ستونی كه آن را ببینید. سپس استوار شد بر عرش و رام كرد مهر و ماه را هر كدام روانند تا سرآمدی معین می‌پردازد كار را تفصیل می‌دهد آیات را شاید شما به ملاقات پروردگار خویش یقین آورید.

عمد به معنای ستون است و نیتجه آن اینست كه آسمان ستونهایی دارد ولی قابل مشاهده نیست و یا در جایی كه می‌گوید: «وَمِنْ آیَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَثَّ فِیهِمَا مِن دَابَّةٍ وَهُوَ عَلَى جَمْعِهِمْ إِذَا یَشَاء قَدِیرٌ » ؛ و از نشانه‌های اوست آفرینش آسمانها و زمین و آنچه در آنها پراكنده است از جنبندگان و او بر گرد آوردن آنان زمانی كه بخواهد تواناست. ¹⁶

و اینجا نشانه‌های قدرت خداوند را موجودات و جنبندگانی می‌دانند كه در زمین و آسمان جمعند و كلمه «دابه» نشان دهنده وجود موجوداتی در آسمانها و سایر كرات می‌باشد كه دانشمندان نمونه‌ای از این نوع حیات را نیز ثابت كرده‌اند در حالی كه قرآن آن را سالها پیش آشكارا بیان فرموده بود.

اعجاز معنوی قرآن و پیشگویی از آینده :

ذات انسان به گونه‌ای است كه همیشه می‌خواسته مطلع از حوادث آینده باشد اما هیچ یك از مدعیان پیش گویی نتوانسته‌اند به این نیاز انسان پاسخگو باشند. اكنون نمونه‌هایی از اخبار غیبی قرآن و پیشگویی‌های آن را بیان می‌داریم: شكست رومیان و پیروزی مجدد آنها.

«الم  غُلِبَتِ الرُّومُ  فِی أَدْنَى الْأَرْضِ وَهُم مِّن بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَیَغْلِبُونَ  فِی بِضْعِ سِنِینَ لِلَّهِ الْأَمْرُ مِن قَبْلُ وَمِن بَعْدُ وَیَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ  بِنَصْرِ اللَّهِ یَنصُرُ مَن یَشَاء وَهُوَ الْعَزِیزُ الرَّحِیمُ . وَعْدَ اللَّهِ لَا یُخْلِفُ اللَّهُ وَعْدَهُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ »؛¹² شكست خورد روم در نزدیكترین سرزمین و ایشان پس از شكستشان به زودی پیروز شوند، در چند سال برای خداست كار از پیش و از پس و در آن روز خرسند شوند مؤمنان. به یاری خداوند هر كه را خواهد یاری كند و او عزتمند مهربان است. وعده خداست و نشكند خدا وعده خویش را و لیكن بیشتر مردم نمی‌دانند.

هنگامی كه مسلمانان در مكه بودند و در ظاهر ناتوان جنگی میان ایرانیان و رومیان صورت گرفت و منجر به شكست رومیان شد. دشمنان اسلام‌این حادثه را به فال نیك گرفتند. و هنوز 9 سال نگذشته بود كه مطابق این آیات رومیان در نبرد دیگری بر مسلمانان پیروز شدند و مقارن آن جنگ،در جنگ‌بدر مسلمانان بردشمنان‌غالب‌گشتند.

پیش بینی فتح مكه:

«لَقَدْ صَدَقَ اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْیَا بِالْحَقِّ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ إِن شَاء اللَّهُ آمِنِینَ مُحَلِّقِینَ رُؤُوسَكُمْ وَمُقَصِّرِینَ لَا تَخَافُونَ فَعَلِمَ مَا لَمْ تَعْلَمُوا فَجَعَلَ مِن دُونِ ذَلِكَ فَتْحًا قَرِیبًا » ؛ همانا راست آورد خدا بر پیامبر خویش خواب را به درست كه درآیید در مسجد الحرام اگر خدا خواهد آسودگان تراشندگان سرهای خویش و كوتاه كننده ناخن‌های خویش بی‌آنكه بیمی داشته باشید. پس آنچه را ندانستید خدا دانست و آن پیروزی نزدیك را قرار می‌دهد.¹³

این آیه می‌فرماید: مراسم عمره در مكه با كمال آرامش انجام خواهد شد و بعد نیز جریان فتح مكه و مسائل آن كه همگی بیان می‌شود.

پیش بینی قرآن فقط محدود به این نخواهد بود و ما در قرآن موارد بسیاری را از این قبیل داریم. مثلاً آیات سوره كوثر كه خبر از كثرت دودمان پیامبر(ص) می‌دهد.

آسان فهمی قرآن

یكی دیگر از اعجاز قرآن آسان فهمی قرآن است پس چرا در حالی كه غنی ترین كتاب جهان است فهمش آسان و بدور از هرگونه مشكلی میسر است؟

«وَلَقَدْ یَسرنا القرآن للٍذّكر»⁶ ؛ آری قرآن كتابی است اجتماعی ـ فرهنگی و سیاسی برای ساخت زندگی بشر. و بشر را با تمام ابعاد فهمش در نظر می‌گیرد پس باید قابل فهم باشد.

«یُرِیدُ اللّهُ بِكُمُ الْیُسْرَ وَلاَ یُرِیدُ بِكُمُ الْعُسْرَ »⁷؛ خداوند آسانی شما را می‌خواهد نه سختی شما را.

شاهكار ادبی:

قرآن یك شاهكــار ادبــــی است و تحدی خداوند نیز به این مسئله برمی‌گردد كه اگر تمامی افراد روی زمین جمع گردند نمی‌توانند كلمه‌ای مثل قـــــرآن آورند ‌و در این زمینـــه تلاش دروغ پرداز‌هایی چون مسیلمه كذاب بی‌ثمر مانده است.

دیوان حافظ به عنوان یكی از مهمترین آثار ادبی نیز مورد تقلید هنرمندان قرار گرفته و اثری مثل او را آورده‌اند. مثلاً ادیب معاصر ما آقای الهی قمشه‌ای. ⁸ ولی آنچه مسیلمه آورد همانند آوری نیست او فقط چند واژه را جابجا كرد به گمان اینكه همانند قرآن را آورده است.

«انا اعطیناك الكوثر» را «انا اعطیناك الجماهر» آورده و این یك تحریف است نه همانند سازی. واژه كوثر به معنای سرشار و فراوان است. و مصداق آن نسل گسترده ، نام بلند و آوازه فراگیر است ولی «جماهر» یك لغت تك معنایــــی است. معنای كوثر از لحاظ پیشگویی تاریخی هم مد نظر قرار خواهد گرفت مانند نسل و دودمان گسترده.

به طور كلی اعجاز قرآن به دو دسته‌ی لفظی و معنوی تقسیم می‌شوند. آن دسته كه از ظاهر كلمات و عبارات قرآن خارج می‌شود و آندسته كه از باطن و فراسوی كلمات قرآن می‌توان استخراج كرد.

فصاحت و بلاغت جزء اعجاز لفظی قرآن قرار می‌گیرد؛ معارف دینی و علوم دانشهای بشری كه جزئی از اعجاز معنوی می‌باشد.

تاریخ صحیح كه جزء همان علوم بشری است، اخبار از آینده و قوانین اجتماعی جزء اعجاز معنوی قرآن كریم مطرح می‌گردد.⁹

ما در این قسمت بحث چندانی روی اعجاز لفظی نخواهیم داشت و بحث پیرامون اعجاز معنوی قرآن خواهد بود.

اعجاز قرآن از نظر علوم روز:

قرآن دایره المعارف نیست، بلكه یك كتاب تربیت و هدایت می باشد، هدایت در همه ابعاد آن و «نزلنا علیك الكتاب تبیاناً لكل شیء.»؛ و قرآن را بر تو نازل كردیم در حالی كه بیان كننده همه چیزهاست.

ـ قرآن یك كتاب علوم طبیعی نیست و بیان اسرار عالم فقط هدف تربیتی و اخلاقی دارد و این درست نیست كه ما فرضیه‌های علمی را اساس آیات قرآنی قرار دهیم چـرا كه فرضیه‌های علمی همیشه راه فنا را در پی می‌گیرند در حالی كه ایات قرآن فناناپذیرنـد. (مانند فرضیه لاپلاس.)

ـ مثلاً در مورد گیاهان و وجود جنس نر و ماده در آنها یك دانشمند فرانسوی در سال 1731 آن را تصریح كرد در حالی كه قرآن این حقیقت را صراحتاً در چندین مورد می‌فرماید:

« وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاء فَأَخْرَجْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّن نَّبَاتٍ شَتَّى»¹⁰؛ و از آسمان آبی فرو فرستادیم و بوسیلــه آن جفت‌هایی از گیاهـــان گـوناگون رویاندیم.

«وَالْأَرْضَ مَدَدْنَاهَا وَأَلْقَیْنَا فِیهَا رَوَاسِیَ وَأَنبَتْنَا فِیهَا مِن كُلِّ زَوْجٍ بَهِیجٍ »¹¹ ؛ و زمین را توسعه دادیم و كوههایی در آن انداختیم و از هر گیاه زیبا زوجی در آن رویاندیم.

پس بدین ترتیب حتی در مورد عالم گیاهان و نباتات نیز قرآن چیزی را كم ‌نگذاشته است‌و تمامی قوانین طبیعی در این زمینه را بیان نموده است.

همچنین قرآن می‌فرماید: «و القینا فی الارض رواسی» ؛ ما در زمین كوههایی افكندیم این نشاندهنده پیدایش كوهها بعد از زمین است. در حالی كه دانشمندان امروزه ثابت كرده‌اند كه چین خوردگیهای زمین پس از سرد شدن پوسته زمین ایجاد شده است.